Het Provinciebestuur geeft dan toch toestemming aan SVK om de wettelijke norm voor kwiklozing fors te overschrijden, ondanks de vele bezwaarschriften van milieubewuste burgers. SVK had een aanvraag ingediend om de norm voor kwik in haar afvalwater met 300% te verhogen. PVDA reageert vol onbegrip: “Kwik is een zeer gevaarlijk metaal dat via het water in de voedselketen kan belanden. Waarom moet SVK zich niet zoals alle bedrijven houden aan de wettelijke norm?” De PVDA overweegt beroep aan te tekenen bij de minister van Leefmilieu.
De PVDA heeft samen met heel wat milieubewuste inwoners van Sint-Niklaas een bezwaarschrift ingediend tegen de aanvraag van SVK om de norm voor kwik in haar afvalwater met factor 3 te verhogen. De toelaatbare concentratie aan kwik in het afvalwater van SVK bedraagt 0,15µg/L. De voorbij jaren overschreed SVK bijna altijd de norm, soms zelfs met 500%. SVK wil dat nu “regelen” door de norm op te trekken. Het schepencollege van Sint-Niklaas heeft zich niet uitgesproken in dit dossier omdat “de expertise in deze specifieke materie onvoldoende aanwezig is bij de stad Sint-Niklaas (sic)”. De PVDA betreurt dat het Stadsbestuur zich niet aan de kant van de milieubewuste burgers heeft gezet.
Veroordeling in woord, vrijgeleide in daad
De Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) heeft wel een advies gegeven, een gunstig advies. En vervolgens heeft het Provinciebestuur op 20 mei dan toch toestemming gegeven aan SVK om de wettelijke norm voor kwiklozing fors te overschrijden. De Provinciale Omgevingsvergunningcommissie stelt: "Het afvalwater dient aangesloten te worden op de riolering van Aquafin die uitkomt in het waterzuiveringsstation. Het afvalwater komt dus niet in het oppervlaktewater terecht.” Ze erkennen dat de bemerkingen in de bezwaarschriften rond het "toxische en accumelerend karakter van kwik en het feit dat er reeds enige tijd (sic) overschrijdingen van de norm voor kwik zijn, terecht zijn". Maar de opmerking dat "hier echter niets aan kan gewijzigd worden", tart elke verbeelding. De vergunning om de lozingsnorm voor kwik voor 300% te overschrijven, staat haaks op de geest van het Europees Milieuagentschap, het VLAREM en het integraal waterbeleid 2016-2021.1 En op die van milieutechnologen die de ‘wet van behoud van afval’ ter harte nemen: je kan afval omzetten naar een andere vorm, opconcentreren enz. maar uiteindelijk verdwijnt het kwik nooit. De VMM maakt zeer mooie rapporten over de gevaren van kwik, maar van zodra deze dan in de praktijk moeten toegepast worden, gooit men de handdoek in de ring.
Zeer giftig voor mens en dier
En dat is zorgelijk. Het Europese Milieuagentschap stelt duidelijk: “Kwik kan nog duizenden jaren lang vrij blijven circuleren. Kwik in water en sediment is het voornaamste punt van zorg, aangezien dit een zeer giftige vorm is die gemakkelijk kan worden opgenomen door dieren en zo in de menselijke voedselketen terechtkomt… Een van de belangrijkste bronnen van kwikverontreiniging in Europa en elders is de verbranding van vaste brandstoffen, zoals steenkool, bruinkool, turf en hout, zowel op industrieel niveau als in de huishoudelijke sfeer. Deze brandstoffen bevatten kleine hoeveelheden kwik, die bij verbranding in het milieu terechtkomen. Dit vrijkomen van kwik is de voornaamste bron van kwikuitstoot in Europa. Het gaat hierbij onder meer om activiteiten als stroomopwekking, de vervaardiging van cement en de productie van metalen.” 2
Wie gaat de sanering betalen?
SVK loost dit zeer gevaarlijke goedje in de riolering. Maar wat als er een lek is? En wat met de saneringskosten? De kosten voor het saneren van het afvalwater zelf worden nu niet bij het
bedrijf gelegd, maar moeten door de overheid, en dus de belastingbetaler worden opgehoest. Het principe van “de vervuiler betaalt,” wordt hier niet toegepast. Op zijn minst zou hiervoor een vergoeding kunnen aangerekend worden aan SVK omwille van het overschrijden van de norm. Een norm waar alle andere bedrijven aan moeten voldoen. De VMM vraagt ook geen kostenbatenanalyse aan SVK om in kaart te brengen wat de kost zou betekenen om zich wel degelijk aan de norm te houden.
De VMM stelt wel als voorwaarde dat SVK moet proberen om bij zijn leveranciers de kwik-problematiek aan te kaarten en "van deze laatste een kwaliteitsborging moet eisen”. Maar deze weinig zeggende voorwaarde wordt niet concreet vertaald naar een norm of een label. Het is nochtans perfect mogelijk om cement zonder vliegas, dus met een zeer lage dosis kwik, te gebruiken, zoals bijvoorbeeld CEM I.3 Het lijkt ons van groot belang dat de vervuiling aan de bron wordt aangepakt en dat er wordt voor gezorgd dat er cement wordt gebruikt met een veel lager gehalte aan kwik. Het is dan ook zeer merkwaardig dat de vergunning wordt toegekend voor onbeperkte duur. Men zou perfect aan SVK een termijn kunnen opleggen waarbij het bedrijf de tijd krijgt om over te schakelen naar een cementsoort met een veel lager kwikgehalte.
De PVDA vindt dit een gemiste kans om het gehalte van dit uiterst gevaarlijke metaal wat kwik toch is, in onze omgeving onder controle te brengen en dringt erop aan om de vervuiling aan de bron aan te pakken en de vervuiler en niet de overheid te laten betalen. De PVDA zal zich de komende dagen beraden of ze beroep aantekent bij de minister van Leefmilieu.
HISTORISCHE VERVUILING MOLENBEEK?
Het afvalwater van SVK (met een te hoog gehalte aan kwik) werd in het verleden nooit anders afgevoerd dan via de Molenbeek. In de volksmond werd deze “de zwarte beek” genoemd omwille van de vervuiling van diverse bedrijven uit de buurt. Ergens in de jaren ’70 is het afvalwater van SVK in een rioolbuis ingebracht en zo afgevoerd naar het waterzuiveringsstation van Aquafin. Bij navraag bij de stadsdiensten wist echter niemand ons te zeggen of de Molenbeek ter hoogte van het Puyenbeke stadion, toen werd gesaneerd. Men vermoed van wel, maar er is geen zekerheid. Dit is niet onbelangrijk gezien deze beek daar binnenkort wordt open gemaakt bij het aanleggen van het nieuwe sportpark. PVDA-gemeenteraadslid Jef Maes dringt er dan ook op aan om verder te onderzoeken of de historische kwikvervuiling van de Molenbeek aan Puyenbeke in het verleden werd gesaneerd.
Mocht daar geen zekerheid over zijn, dan dringt hij aan om de nodige stalen te nemen, zodat bij het open leggen van dit gedeelte van de Molenbeek, er zekerheid is dat alle historische kwikvervuiling is verwijderd.
2 https://www.eea.europa.eu/nl/articles/kwik-een-aanhoudende-bedreiging-van
3 https://www.vvmcem.be/nl/cementtypes
