Het stadsbestuur wil langdurige werklozen na twee jaar verplicht tewerkstellen in de Buitenschoolse Opvang voor een vergoeding van amper 1,3 euro per uur bovenop hun uitkeuring. Hiermee is het niet uitgesloten dat sommige een verloning krijgen lager dan de Europese armoedegrens. PVDA-gemeenteraadslid Chris Wauman: “Dit is een verdoken vorm van dwangarbeid en duidelijk in strijd met de Universele Verklaring van de Mensenrechten, die het ‘recht op vrije keuze van beroep’ garandeert net als ‘gelijk loon voor gelijke arbeid’. We steunen het negatief advies en verzet van de vakbonden en vragen de onmiddellijke stopzetting van het project.”
Buitenlandse voorbeelden in o.a. Nederland en het Verenigd Koninkrijk bewezen dat verplichte gemeenschapsdienst niet leidt tot een vaste baan op de reguliere arbeidsmarkt.1 Chris Wauman: “Dit is een stigmatisering van mensen die het al heel moeilijk hebben en hard naar werk zoeken, maar geen gepaste job vinden. Ze legt de schuld bij het individu, dat met werkstraffen op de arbeidsmarkt moet worden gejaagd. Het gaat hier immers niet enkel om de mensen die na twee jaar werkloosheid in verplichte gemeenschapsdienst terechtkomen. Het gaat om de stok waarmee men duizenden anderen werklozen duwt om snel eender welke job aan te nemen, ook als die niet kwalitatief, werkbaar of menselijk betaald is.”
PVDA deelt ook de bezorgheden van de vakbonden van het stadspersoneel. Zij wezen er op dat het niet kan worden uitgesloten dat ex-collega’s die wegens medische overmacht werden ontslagen in de Buitenschoolse Opvang, nu via dit systeem opnieuw worden aangeworven voor een dumpingloon. Anderzijds vrezen zij voor een hogere werkdruk voor het huidige personeel, die al zwaar onder druk staat, door deze nieuwe instroom van ongediplomeerden, die een extensieve begeleiding nodig hebben. Op het Bijzonder Comité van 12 juni hebben zij alvast in front een negatief advies gegeven aan het stadsbestuur.
Chris Wauman: “We stellen ons ook vragen of het opportuun is om ongediplomeerde mensen tegen hun zin te verplichten te werken met kinderen tegen een dumpingloon. Als de kandidaten werkelijk bekwaam en gemotiveerd zijn, is er geen enkele reden om hun niet meteen een vast (deeltijds) contract aan te bieden en intern op te leiden. Dit is sociale dumping die reguliere arbeidsplaatsen verdringt.”
Dit lijkt trouwens te worden bevestigd in het advies van de Dienst Buitenschoolse Groepsopvang die stelt over te weinig middelen te beschikken om ongediplomeerde instromers te begeleiden en een oplossing ziet via de subsidie die samengaat met de instap in de verplichte gemeenschapsdienst om twee extra halftijdse werkleiders aan te werven. Chris Wauman: “In plaats van bij de aanpassing van de meerjarenbegroting in december 2022 twintig voltijdse jobs te schrappen bij het stadspersoneel, had het stadsbestuur beter geïnvesteerd in extra tewerkstelling bij de dienst Buitenschoolse Opvang. Dat had werkelijk geleid tot vaste en duurzame jobs. Dit is wraakroepend.”
“Verplichte gemeenschapsdienst aan een dumpingloon van 1,3 euro per uur bovenop de uitkering is een vorm van dwangarbeid en lager dan de lonen van het huidige personeel”, merkt Chris Wauman op. Dit is verboden volgens artikel 23 van de Universele Verklaring van de Mensenrechten (“1. Eenieder heeft recht op arbeid, op vrije keuze van beroep, op rechtmatige en gunstige arbeidsvoorwaarden en op bescherming tegen werkloosheid. 2. Eenieder, zonder enige achterstelling, heeft recht op gelijk loon voor gelijke arbeid.”), volgens artikel 4 van het Europees Verdrag van de Mensenrechten betreffende “Verbod van slavernij en dwangarbeid” (“2. Niemand mag gedwongen worden dwangarbeid of verplichte arbeid te verrichten.”), volgens Conventie 29 van de Internationale Arbeidsorganisatie betreffende “de gedwongen of verplichte arbeid” (ook opgenomen in de ethische clausule van de Vlaamse overheid) en volgens artikel 15 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie betreffende “de vrijheid van beroep en het recht te werken”.
Chris Wauman: “Het is dus duidelijk in strijd met de mensenrechten en internationale conventies. We hebben dan ook het Vlaams Mensenrechteninstituut gecontacteerd en zijn in afwachting van hun reactie.”
Het college besliste op 20 maart om in te tekenen op een project van de Vlaamse regering om langdurige werklozen in te zetten via verplichte gemeenschapsdienst. Ze vroeg een subsidie aan van 96.158,96 euro voor 39 plaatsen, waarvan ze momenteel aangeeft er 5 te zullen inzetten in de Buitenschoolse Opvang. Waar de andere 34 plaatsen zullen worden gecreëerd blijft een raadsel, gezien het stadsbestuur weigert te antwoorden op desbetreffende vragen van de vakbonden en de oppositie. Dit kwam de oppositie bovendien pas te weten na een interpellatie op de gemeenteraad van mei 2023, waarin op vraag van PVDA-gemeenteraadslid Chris Wauman de burgemeester en schepen van Personeel ook moesten toegeven dat ze de vakbonden zelfs niet hadden ingelicht noch geraadpleegd. De vakbonden hebben vervolgens zelf overleg aangevraagd. Nadien bleek ook dat het personeel van de betrokken dienst, de toekomstige collega’s van de verplicht tewerkgestelden, niet was geïnformeerd noch geraadpleegd.
1 https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/12/16/vicky-coryn-gemeenschapsdienst-langdurig-werklozen/